“Als je niet slim bent, moet je sterk zijn”. Die gedachte kwam bij mij op toen de Amerikaanse president Donald Trump met z’n spierballentaal naar buiten kwam. Het ‘fire & fury’-dreigement past precies in het plaatje van deze president. En misschien past het ook wel bij het land waar het oplossen van problemen en het beleid van wapenvergunningen hand in hand gaan.
Het doet mij ook denken aan de periode op de lagere school – in mijn tijd heette dat nog zo – waarin de jongens uit de hoogste klas tijdens het speelkwartier even moesten laten zien wie werkelijk de sterkste was. Het hoort kennelijk bij een bepaalde leeftijd, maar zorgelijk wordt het als mensen, die de leeftijd van volwassenheid hebben bereikt, zich nog van deze ‘oplossingsaanpak’ bedienen.
Helaas kom je dat ook dichterbij nog wel eens tegen. Mensen die met verbaal geweld proberen het gelijk aan hun kant te krijgen. Dat kan duiden op het volume en de toonzetting waarmee uitspraken worden gedaan, maar de iets slimmeren weten hun dreigende boodschap nog enigszins te verpakken. Ook ik ben door de jaren heen de ‘zwaargewichten’ wel tegengekomen die, onder verwijzing naar hun rol en positie, oprecht vonden dat zij je in de houding konden laten springen en alles konden laten doen wat zij maar wensten. Ikzelf was er nooit zo van onder de indruk, maar zag om me heen wel de ongewenste effecten van een dergelijke opstelling. Mensen die best het nodige te melden hadden en van toegevoegde waarde konden zijn, sloegen dicht. Zij hielden zich op de vlakte en vermeden het contact met ‘de baas’. Consequentie was dat deze zwaargewichten zich lieten omringen door een clubje jaknikkers. Slecht voor de organisatie, slecht voor de medewerkers, maar zeker ook slecht voor de betrokken leidinggevende zelf, al zou deze dat zelf niet gauw toegeven.
Het zijn inderdaad vaak niet de slimste mensen die zich van een dergelijk verbaal geweld bedienen. Zonder teveel te willen psychologiseren, trek ik toch de conclusie dat deze houding vaak voortkomt uit angst. Angst om onderuit te gaan, angst om door de mand te vallen, angst om kwetsbaarheid te tonen. Zij voelen zich omgeven door ‘vijanden’ die uit zijn op hun positie en om hen pootje te lichten. Eigenlijk best lastig om zo in het leven te moeten staan en je voortdurend bedreigd te voelen.
Het kan echter ook anders. Gelukkig komt er meer en meer waardering voor mensen die weliswaar goed weten welke richting zij op willen, maar die tegelijkertijd erkennen dat zij niet alle wijsheid in pacht hebben. Mensen, die ook duidelijk durven te zijn over wat zij niet weten en zich daarbij kwetsbaar durven op te stellen. Het gezegde ‘kwetsbaarheid is sterker dan het hardste pantser’ heb ik al vaker gebruikt in mijn blogs en blijkt telkens weer bevestigd te worden.
Als je niet slim bent, moet je sterk zijn? Misschien. Maar als je in staat bent samen met de organisatie richting te kiezen, je eigen kwetsbaarheid durft te tonen en de kwaliteiten van je mensen de ruimte wilt geven, dan ben je slim en sterk tegelijk!
– Klaas Pool
