In 2025 vraagt de zorgsector om stuurmannen en -vrouwen die niet alleen keiharde waarden uitdragen, maar ook supersnel kunnen schakelen als de wereld om hen heen verandert. Na de moord op Lisa voelde een groot deel van het zorgpersoneel zich onveilig. In plaats van eindeloos te vergaderen, schakelde één bestuurder razendsnel: binnen een week stonden er zelfverdedigings­cursussen op de agenda, mét hemzelf op de eerste rij. Dat is behendig leiderschap in actie: in een handomdraai inspelen op wat er écht speelt.

Behendigheid draait om twee dingen: durf te experimenteren en te leren én verlies daarbij je koers niet. De bestuurder die zelf meedeed aan de cursus, stuurde meteen een krachtig signaal: veiligheid is voor ons geen loze kreet, maar een gezamenlijke opdracht. Medewerkers zagen dat hun angst serieus werd genomen en kregen bovendien de tools om zelf in actie te komen. Die korte feedback-en-actiecyclus is precies wat organisaties fundamenteel sneller en veerkrachtiger maakt.

Toch kun je niet zomaar op de waan van de dag reageren. Zonder heldere uitgangspunten slaat elke impuls de plank mis. Daarom moet ieder initiatief – van de zelfverdedigings­workshop tot een nieuw e-health project – worden getoetst aan je kernwaarden. Zo heb je een kompas dat je voortdurend op koers houdt, ook als je razendsnel wilt bijstellen.

Een wendbare organisatie heeft geen logge top-down-structuren, maar korte lijnen en kleine pilots. Richt wendbare teams in die vanuit de werkvloer oplossingen bedenken voor actuele issues: van personeels­overbelasting tot digitale veiligheidslekken. Evalueer regelmatig: wat werkte, wat niet, en welke vervolgacties moeten ingezet worden? Daarmee ontstaat een cultuur waarin mensen zich vrij voelen nieuwe ideeën te delen en meteen resultaat zien.

Persoonlijk leiderschap is de smeerolie voor dit hele proces. Als bestuurder, manager of teamleider laat je zien dat je zelf durft te falen en te leren: vertel bijvoorbeeld in het teamoverleg welke experimenten niet opleverden wat je hoopte en wat je eruit meeneemt voor een vervolg. Geef op deze manier je collega’s ruimte om ook fouten te maken én er samen weer sterker uit te komen.

Behendigheid, consistentie en een onwrikbaar gevoel voor wat écht telt – dat is het recept voor een toekomstbehendige zorgorganisatie. Wie snel schakelt bij maatschappelijke ontwikkelingen zoals de onveiligheid na Lisa’s moord, en tegelijk stevig blijft verankerd in waarden, creëert niet alleen vertrouwen en sociale veiligheid, maar houdt ook het innovatie­vuurtje brandend. De zorg wordt hierdoor niet alleen flexibeler, maar vooral menselijker én sterker.

Geïnteresseerd in sterke leiders en meer toekomstbehendigheid in jouw organisatie? Check onze leiderschapsprogramma’s!

Frida Olijve, adviseur Zorg & Overheid