Mijn opdrachtgever in het onderwijs vroeg zich af waarom ik, in mijn voorgestelde aanpak, bij de mensen begon. In zijn optiek moeten mensen zich voegen in de ordening van de organisatie. En de organisatie, die heeft het beste met je voor: “Ik ben niet voor niets de manager, vanuit mijn verantwoordelijkheid heb ik ook het beste met jou voor, snap dat nou gewoon!” Zoiets.

De context is de norm. Dat merk je altijd weer. Mensen worden enorm beïnvloed door de context, de werkomgeving. En een context heeft een eigen noodzakelijkheid. Zo wil een school veel leerlingen en vervolgens tevreden afgestudeerden. Dat betekent grote lijnen uitzetten, doelen stellen en vergezichten tekenen. Je doet, als mens en functionaris, je best om erin te passen, je aan te passen. Je begrijpt de deadlines en de snelheid waarmee dingen moeten, je wilt niet lastig zijn. En de manager vindt dat wel fijn, hij wil zijn opdracht immers binnen de gestelde tijd afronden. En zo doen we het dus met elkaar: mensen uiten zich niet omdat ze dat ‘lastig’ is en er door de tijdsdruk geen ruimte ervaren wordt, en de manager stuurt op zijn deadlines en geeft zichzelf ook geen ruimte om stil te staan en te reflecteren.

Stimuleer als leidinggevende dan ook, met genoegen, dat mensen ‘lastiger’ zijn. Dat ze zich meer uiten, vragen naar het waarom van dingen, op de rem gaan staan, maar misschien ook wel gas geven. Laat mensen zichzelf zien als kritisch wezen, laat ze trots zijn op eigen beelden en ideeën. Zie tijd en ruimte als iets wat van ons allen is en rek de grenzen op. Benoem het en beperk elkaar zo weinig mogelijk. Durf ruimte te creëren! Laat mensen ontdekken waar ze goed in zijn, wat hen drijft en wat de zin is van hun aanwezigheid in de organisatie. En laat het dan ook gebeuren, rek de mogelijkheden op en laat ze niet wachten op jouw toestemming.

John Stuart Mill (19e eeuw) vergelijkt de menselijke natuur met een boom die naar alle kanten moet kunnen uitgroeien. Zijn uitgangspunt is dat de mens zich moet kunnen ontwikkelen volgens eigen plan, zolang het de ander niet schaadt: Balans in het geven en nemen van ruimte veroorzaakt ontplooiing.

Spannend? Ja zeker! Maar het kan en het brengt je als organisatie verder. Over doorpraten? Graag, bel me of mail me.

– Anke Bruggeman
Associé onderwijs Pool Management & Organisatie