Er was eens een rupsje. Een gewoon, groen rupsje, onopvallend tussen alle planten en al helemaal niet te onderscheiden van alle andere groene rupsen. Zo begint het verhaaltje van Rupsje Nooitgenoeg. Rupsje Nooitgenoeg werkt hard, héél hard. Dat vindt hij belangrijk. Hij wil ook dat de andere rupsjes heel hard werken. Want daar wordt alles beter van.. en hij zelf ook, denkt hij zachtjes bij zichzelf.
Mensenwereld
Ook in de ‘grote mensen’-wereld kennen we Rupsjes Nooitgenoeg. Mensen die heel hard willen werken en heel veel verantwoordelijkheid op zich willen nemen. Maar.. daar moet wel wat tegenover staan. Want ze draaien weken van wel 70 – 80 uur, komen niet toe aan een privé-leven, geen tijd voor zichzelf, altijd bezig met ‘de grote zaak’. Zonder Rupjes Nooitgenoeg zouden de bedrijven er lang niet zo goed voor staan en zouden we met z’n allen niet zo’n welvaart hebben als nu, denken veel mensen. Dus mag het wat kosten, al die Rupsjes Nooitgenoeg.
Hay-dilemma
Dus betalen we deze Rupsjes een ‘passende’ beloning, zoals ruim 24 miljoen voor de topman van Shell. Ook krijgen de topmensen van ABN-AMRO een extraatje van honderd duizend euro*, ze hebben het immers niet gemakkelijk gehad al die jaren.. Nu zullen ze wel tevreden zijn, denk je dan. Met zulke bedragen komen ze de eerste winter wel weer door. Maar het woord ’tevreden’ komt meestal niet voor in het woordenboek van Rupsje Nooitgenoeg. Rupsje Nooitgenoeg wordt namelijk geplaagd door het ‘Hay-dilemma’.
Mensen zijn vaak tevreden met hun beloning, totdat zij merken dat mensen in een, ogenschijnlijk, vergelijkbare positie met een hoger bedrag naar huis gaan. Het zogenaamde Hay-dilemma, waarbij niemand onder het gemiddelde wil zitten, drijft het gemiddelde op, als een voortdurend proces. De ontevredenheid die daaruit naar voren komt is trouwens al zo oud als de mensheid.
Beloning geldt niet als een ‘satisfier’, maar als ‘dis-satisfier’. Beloning op zich leidt niet tot tevredenheid, vermeende achterstelling bij vergelijkbare functionarissen kan echter wel leiden tot ontevredenheid.
Carrièrejagers
De opmerking dat je als organisatie geen goede mensen zou kunnen krijgen als je een lager salarisniveau dan ‘genoeg is genoeg’ zou hanteren, blijkt in de praktijk alleen te spelen voor ‘money driven’ carrièrejagers. Dit zijn nu net niet de mensen die je als organisatie graag in ‘je stal’ zou willen hebben. Het is ook nimmer wetenschappelijk aangetoond dat hogere beloningen leiden tot betere prestaties. Voor goede mensen geldt meer dan alleen de financiële beloning. Het mogen werken bij een professionele organisatie, waar de klanten centraal staan, waar men niet gaat voor winstmaximalisatie, maar voor betekenismaximalisatie, dát betekent voor de ‘échte goeien’ de grootste stimulans.
Het wordt tijd voor een mentaliteitsverandering!
– Klaas Pool
* Inmiddels is er onder maatschappelijke druk afstand van gedaan. De vraag blijft of dat echt vanuit overtuiging is.
