Het zorglandschap verandert voortdurend; denk aan schaarste op de arbeidsmarkt en de daaraan verbonden verschraling van de basiszorg. Maatschappelijke, politieke en economische ontwikkelingen leiden tot meer armoede, bestaansonzekerheid en eenzaamheid. Dit alles bij een toenemende zorgvraag in Nederland en ontwikkelingen die ons bestaande zorgaanbod voortdurend onder druk zetten. Ondanks deze druk op het zorgstelsel hebben we in Nederland natuurlijk nog steeds een fantastisch zorglandschap en zien we elke dag veel zorgmedewerkers die met grote toewijding voor de beste zorg gaan.
Van de bestuurder, directeur of manager worden door deze ontwikkelingen en veranderingen de nodige leiderschapsvaardigheden gevraagd. De huidige en de toekomstige veranderingen zoals in de ouderenzorg en de langdurige zorg zijn dusdanig, dat al langer sprake is van een noodzakelijke transitie voor de sector. De afgelopen jaren hebben we gezien dat dienend leiderschap met ondernemerschap en flexibiliteit het nieuwe normaal is geworden. De verantwoordelijkheid die je als leidinggevende hebt en de vrijheid die daarbij past, dienen in balans te zijn.
Hoe vind jij je weg hierin? En hoe ga jij hiermee om? Ben jij als leidinggevende in staat om alle medewerkers door deze transitie te leiden?
Strategie als kompas, ook voor visie op leiderschap
Uiteraard is de maatschappelijke opgave van de organisatie de basis waarop veelal de strategie is gebaseerd. Er zijn nog diverse andere punten en steeds meer zal ook de krapte op de arbeidsmarkt vragen om een heldere positionering en identiteit van de organisatie. In onze praktijk zien we bij organisaties mooie voorbeelden van het vertalen van de strategische koers naar een ‘visie op leiderschap’.
Een duidelijke formulering van een ‘visie op leiderschap’ helpt om op alle onderdelen en niveaus binnen de organisatie dezelfde taal te spreken en consistent te zijn in de uitvoering en implementatie van de strategie. Met alléén een duidelijke ‘visie op leiderschap’ zul je het natuurlijk niet redden. Er is meer nodig. Cruciaal is de inrichting van het leiderschap binnen de organisatie (kent iedereen zijn verantwoordelijkheid?) en misschien nog wel het belangrijkste: de samenwerking binnen het leiderschap (weten we een oprechte en mensgerichte samenwerking met elkaar te creëren?)
Wat is de door jouw organisatie geformuleerde ‘visie op leiderschap’? Spreek je met elkaar over ieders verantwoordelijkheid en over het verder verbeteren van jullie onderlinge samenwerking?
Externe gerichtheid is toegenomen vanwege landelijke beleid
In de veelheid van de hiervoor genoemde ontwikkelingen en veranderingen, nemen de door de overheid geïnitieerde beleidskeuzes wel een belangrijke positie in. Programma’s zoals het Integraal Zorgakkoord (IZA), het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), de Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ), en het Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen-programma (WOZO) vragen veel van het leiderschap in de zorg. Het vinden van nieuwe en efficiëntere manieren van samenwerking tussen organisaties om aan de zorgvraag te kunnen beantwoorden speelt hier een rol. Daarbij wordt, zeker in de langdurige zorg, steeds meer gekeken naar: ‘hoe leven we met elkaar?’. Deze toegenomen focus op de externe omgeving en samenwerking vraagt weer andere en misschien nieuwe vaardigheden van het leiderschap.
Sociale en technologische innovaties
Zoals alle sectoren in onze maatschappij, kan ook de zorgsector niet heen om de technologische innovaties. Zowel in de langdurige zorg, als in de curatieve zorg worden al veel zorg-technologische hulpmiddelen ingezet. Of we het leuk vinden of niet, de invloed van artificial intelligence (AI) en technologie gaat voor veranderingen zorgen, wellicht soms gepaard met ongewenste effecten of risico’s. Maar in veel gevallen kan AI mogelijk helpen bij verrijking van de zorg en uiteindelijk meerwaarde bieden voor bewoner, cliënt of patiënt.
Naast de voortdurende ontwikkeling en innovatie in technologie, is het ook aannemelijk dat nieuwe sociale innovaties zoals community-gericht wonen een belangrijke rol gaan spelen en om verandering vragen van de huidige inrichting van de zorg.
Is er een paradigma-shift nodig om zo inclusief naar de maatschappelijke en sociale ontwikkelingen te kijken of gebeurt dat vanuit het leiderschap in jouw organisatie al?
Jouw leiderschap gaat het verschil maken!
Het zou zo maar kunnen zijn dat deze trends en ontwikkelingen de komende 5 tot 10 jaar een fundamentele transitie van het zorglandschap betekenen. Dit vraagt niet alleen een flexibel management, maar vooral ook veelzijdig leiderschap. Je wordt uitgedaagd om ‘in het heden’ te zijn, als het gaat om aandacht voor de medewerkers die vandaag en morgen de beste zorg willen verlenen. Tegelijkertijd ben je als leider ook voortdurend ‘in de toekomst’, zodat je de mensen en de organisatie op een goede manier langs en door alle veranderingen leidt. Dit vraagt dus veelzijdigheid…
Een flexibele veelzijdigheid Lijkt mij een prachtige uitgangspositie én een toekomstperspectief voor iedere leider in de zorg die maatschappelijk gearrangeerd is; de zorg voor de toekomst mede wil inrichten en bovendien zichzelf verder wil ontwikkelen. Voel jij je aangesproken en wil je hier verder met ons over spreken, neem dan contact op met één van onze adviseurs uit ons zorgteam. Of kijk eens op onze website naar ons Leiderschapsprogramma voor managers in de zorg.
