In mijn werkzaamheden als organisatieadviseur op diverse plekken in de zorg komt de term ruimte telkens in mijn hoofd. Ruimte creëren, ruimte zien, ruimte benutten, ruimte voor (zelf-)reflectie. Als voetballiefhebber zie ik een mooie parallel tussen organisatieontwikkeling en het voetballen.
Bij het voetballen kijken velen naar de bal en de speler, maar gaat het om het vinden van de ruimte. Lionel Messi – voor de niet kenners onder ons; meermalig wereldvoetballer van het jaar – is hierin het grote voorbeeld. Hij benut de ‘ruimte’ om het spel snel, verrassend en doeltreffend te kunnen verplaatsen. Breedtepasses zijn snel gemaakt, maar maken het voetbal saai en slaapverwekkend.
Het gaat uiteindelijk om de passes voorwaarts of, zoals we in het voetbal zeggen, in de ‘diepte’. Het benutten van de diepte maakt het spel aanvallender, sneller en attractiever. Het zien van de diepte in de ruimte vraagt van de voetballer tal van vaardigheden. Zo is een goede aanname van de bal belangrijk, maar ook een goede traptechniek, overzicht en inzicht, een prima conditie, etc. Kortom: vaardigheden om het spel op het gewenste niveau te kunnen spelen.
Net als de voetballer dient een zorgprofessional over tal van vaardigheden te beschikken. Als professional beschik je over de nodige kennis, over een set aan skills om je vak te goed te kunnen uitoefenen. Bovenal is het mensenwerk! Het werken met mensen vraagt om een extra set aan vaardigheden, waarbij het finetunen van de afstemming, de verbinding en het gewenste resultaat extra eisen stellen. Het vak typeert zich in hoge mate door interdisciplinaire samenwerking, met als dominante drijfveer ‘het verbeteren van de kwaliteit van zorg’.
Ruimte voor samenwerking geeft energie en plezier om de juiste dingen te doen. In de praktijk wordt deze samenwerking ook vaak bewust of onbewust gedwarsboomd door te weinig geld, te weinig mensen, gebrekkige faciliteiten, onbegrip over en weer, slechte communicatie en verstokte samenwerkingspatronen. Kortom: het gaat niet zoals men het wil. De sfeer wordt er niet beter op en de samenwerking idem dito. Daar waar het werken niet vanzelf gaat, gaan dingen lastiger, vragen ze meer tijd en die was al zo schaars. De spanning neemt toe en het plezier neemt navenant af. In zo’n situatie trekken veel mensen zich terug en doen meer en meer hun eigen ding. De ruimte voor ontwikkeling verdwijnt zichtbaar en voelbaar. Het geeft een benauwend gevoel. De situatie vraagt om verbetering, heeft lucht nodig, ruimte om te veranderen.
Organisatieontwikkeling is ook het zoeken naar ruimte
Sta je als professional – leidinggevende of vakspecialist – open voor deze zoektocht? Ben je bereid en vaardig om deze ruimte te creëren? Ben je in staat om het je eigen handelen, je keuzes, jouw wijze van samenwerken en communiceren onder de loep te nemen? Door ruimte te creëren, al dan niet met behulp van anderen, komt er meer ruimte. Ben je in staat om op een andere wijze te kijken naar dezelfde situatie? Vind jij de ruimte om anders te acteren en te reflecteren op hetgeen zich aandient, om vervolgens te zoeken naar de ruimte binnen het team? Het mogen en kunnen kijken en bespreken van hoe doen wij als team de dingen? Past onze werkwijze in die van onze organisatie? Zitten we nog op dezelfde golflengte?
Deze zoektocht wordt concreet door te zoeken naar gemeenschappelijke grond. Het vinden en het beschrijven van die gemeenschappelijke grond bepaalt de richting voor een gemeenschappelijke toekomst. Het concretiseren en het organiseren van die toekomst gaat samen op met de nodige communicatie en reflectie op de voortgang. Een organisatieontwikkeltraject verloopt door samen de toekomst in te vullen, deze te organiseren en er over te communiceren en erop te reflecteren.
Ruimte voor de gewenste ontwikkeling is als brandstof voor de voortgang en bepaalt in hoge mate de spelvreugde en het resultaat van deze ontwikkeling. Oftewel: leg de focus op het creëren van ruimte bij het realiseren van de gewenste ontwikkeling. Ruimte bij het individu, ruimte binnen het team, ruimte binnen de afdeling, ruimte binnen de organisatie.
Ik wens iedereen veel ruimte toe. Ruimte ontstaat niet vanzelf, het is hard werken en gaat niet vanzelf. Bij het voetballen werkt men ook met een coach om de ruimtes optimaal te laten benutten. Als organisatieontwikkelaar vervul ik in die zin ook de rol van coach.
Ben je ook op zoek naar meer ruimte in je ontwikkeling? Aarzel niet en neem contact op met Anton Binnenmars via 06-555 702 13 of mail naar a.binnenmars@pool-management.nl.
